پراکسید به عنوان آنیون پلیاتومیک با فرمول مولکولی O22- تعریف می شود. این ترکیبات معمولاً به عنوان یونی یا کووالانسی یا آلی یا معدنی طبقه بندی می شوند. گروه O-O گروه پراکسو یا گروه پراکسید نامیده می شود.
:max_bytes(150000):strip_icc():format(webp)/2015_10100007-2--56a592f05f9b58b7d0dd71d7.JPG)
پراکسید همچنین به هر ترکیب حاوی آنیون پراکسید اطلاق می شود.
نمونه هایی از پراکسیدها
پراکسید هیدروژن ، H2O2 ، یک ترکیب پراکسید ساده است.
سایر پراکسیدهای معدنی (جدا از پراکسید هیدروژن) شناخته شده اند. اینها به عنوان پراکسیدهای یونی یا پراکسیدهای کووالانسی طبقه بندی می شوند. پراکسیدهای یونی به عنوان کاتیونهای خود دارای یون های فلز قلیایی یا یونهای قلیایی هستند. پراکسیدهای کووالانسی شامل پراکسید هیدروژن و همچنین اسید peroxymonosulfuric (H2SO5) هستند.
از نظر فنی سوپراکسیدها ، ازنها ، ازونیدها و دیوکسیژنیلها ترکیبات پراکسید هستند ، اما به دلیل ویژگیهای خاص آنها تمایل به جدا بودن در نظر گرفته می شوند.
وقوع پراکسید و موارد استفاده
پراکسیدها به طور طبیعی در مقادیر کمی در گیاهان و حیوانات ، آب و جو رخ می دهند. در انسان و حیوانات دیگر ، پراکسید هیدروژن یک محصول جانبی از واکنشهای بیوشیمیایی است. این ماده شیمیایی کوتاه مدت است اما به دلیل توانایی اکسیداسیون DNA ، پروتئین ها و چربی های غشایی برای سلول ها سمی است. این سمیت باعث می شود که پراکسید به عنوان یک ضد عفونی کننده ، برای از بین بردن باکتری ها و سایر عوامل بیماری زا مفید باشد. با این حال ، تقریباً تمام سلولهای یوکاریوتی عمداً پراکسید را در اندامک هایی به نام پراکسیزوم تشکیل می دهند. پراکسیزومها برای کاتابولیسم اسیدهای چرب ، اسیدهای آمینه D و پلی آمین ها و برای بیوسنتز ترکیبات ضروری برای عملکرد طبیعی ریه و مغز مورد استفاده قرار می گیرند.
آنزیم کاتالاز از پراکسید برای اکسیداسیون بسترها برای خنثی سازی سموم در سلول های کلیه و کبد استفاده می کند. به این ترتیب ، به عنوان مثال ، انسان قادر به متابولیسم اتانول به استالدهید است.
گیاهان از پراکسید هیدروژن به عنوان یک ماده شیمیایی سیگنالینگ استفاده می کنند که نشان دهنده دفاع در برابر پاتوژن ها است.
بعضی از پراکسیدها می توانند مولکولهای آلی را سفید کنند و یا تجزیه کنند ، بنابراین به مواد تمیز کننده و رنگ موها اضافه می شوند.
پراکسیدها به طور گسترده در ترکیب داروها و سایر مواد شیمیایی استفاده می شوند.
سوسک بمب افکن هیدروکینون و پراکسید هیدروژن را در مخازن شکمی ذخیره می کند. هنگامی که سوسک تهدید می شود ، مواد شیمیایی را با هم مخلوط می کنند ، در نتیجه واکنش گرمایی ایجاد می شود که سوسک را قادر می سازد تا مایعات بو ، گرم و گرم را در معرض تهدید قرار دهد.
انتقال ایمن پراکسید
بیشتر افراد با محلول پراکسید هیدروژن خانگی که یک محلول رقیق پراکسید هیدروژن در آب است ، آشنا هستند. نوع پراکسید فروخته شده برای ضد عفونی و تمیز کردن حدود 3 درصد پراکسید در آب است. هنگامی که برای سفید کردن مو استفاده می شود ، این غلظت V10 نامیده می شود. غلظت های بالاتر ممکن است برای سفید کردن مو یا برای تمیز کردن صنعتی استفاده شود. در حالی که 3٪ پراکسید خانگی یک ماده شیمیایی ایمن است ، پراکسید متمرکز بسیار خطرناک است!
پراکسیدها اکسید کننده های قوی هستند ، قادر به ایجاد سوختگی های شیمیایی جدی هستند.
برخی از پراکسیدهای آلی مانند TATP (تری استون تری اکسید) و HMTD (هگزامتیلن تری اکسید دی آمین) بسیار انفجاری هستند. درک این ترکیبات بسیار ناپایدار ممکن است به طور تصادفی با مخلوط کردن استون یا سایر حلال های کتون با پراکسید هیدروژن ساخته شود. به همین دلیل و دلایل دیگر ، مخلوط کردن پراکسیدها با سایر مواد شیمیایی غیر منطقی است ، مگر اینکه شما از واکنش حاصل از آن آگاهی کامل داشته باشید.
ترکیبات پراکسیدی باید در ظروف مات ، در مکانهای خنک و بدون لرزش ذخیره شود. گرما و نور واکنش های شیمیایی را با پراکسیدها تسریع می کنند و باید از آن جلوگیری کرد.